Battambang & Phnom Penh

Opkomende stad

In plaats van onmiddellijk naar Phnom Penh te reizen besluiten we om een tussenstop te maken in Battambang, de tweede grootste stad van Cambodia. Met zijn 150.000 inwoners kun je de stad bezwaarlijk een grootstad noemen, ze doet meer aan als groot uitgevallen dorp. Met een rivier die door het centrum stroomt en een schatkist aan cultureel erfgoed is het er aangenaam rondstruinen.

In Battambang krijgen we voor het eerst een idee over de gevolgen van het schrikbewind onder Pol Pot. Tijdens een stadswandeling – met als doel alle architecturale pareltjes die de Fransen hier hebben achtergelaten te ontdekken – merken we tegelijk hoeveel cultuur er is verdwenen in de jaren zeventig. Vooral cinema’s, banken en scholen kregen het zwaar te verduren. Alles wat ook maar iets te maken had met het buitenland of enige vorm van modernisering werd verwoest. Er zijn uiteraard niet enkel gebouwen vernietigd, maar ook mensenlevens. Mensen die een opleiding hadden genoten, een vreemde taal spraken of simpelweg een bril droegen waren bijvoorbeeld niet gewenst in Pol Pot’s utopie van de perfecte agrarische staat. Aangezien Battambang een stad was en daarom dus een baken van moderniteit hebben veel inwoners het einde van het regime niet meegemaakt. Even buiten de stad staat een vervallen gedenkplaats om de slachtoffers te herdenken.

We krijgen de indruk dat Battambang graag nog meer toeristen zou aantrekken. Het stadsbestuur zet zich in om meer gebouwen te beschermen als cultureel erfgoed en ze zijn zelfs goed op weg het hele centrum te beschermen als UNESCO-werelderfgoed. Bovendien doen ze hun best om de stad proper te houden (het lukt nog niet helemaal, maar de wil is er) en er zijn al enkele propere parken aangelegd.

Eerlijk gezegd, momenteel is het geen topbestemming. De bekendste trekpleisters zoals de Killing Caves, de Bat Cave en het bamboetreintje kun je gerust overslaan. Een leuke tussenstop, dat wel, maar meer ook niet. Maar als ze zich zo blijven inzetten komen ze er wel. Keep up the good work, Battambang!

Toch enkele lichtpuntjes

De hoofdstad van het land, Phnom Penh valt nog het beste te vergelijken met een oude vrouw die vroeger ooit een knappe deerne is geweest. Als je ze voor het eerst ziet merk je dat er tanden ontbreken in haar mond, dat ze vol rimpels en ouderdomsplekken staat, ze een kromme rug heeft en er continue een opgehoopte laag vuil onder haar niet onderhouden nagels zit. Maar als je lang genoeg kijkt zie je dat ze ooit prachtig is geweest.

Ooit. Niet nu dus. Als je nu door Phnom Penh wandelt zie je veel vuile straten en verloederde gebouwen. Als je een brugje overloopt ruik je de open riool die onder je heen loopt onmiddellijk. Verder is er overal prikkeldraad te zien, hebben gebouwen hoge omheiningen en worden balkons steevast bewapend met scherpe punten tegen indringers. De inbraak- en diefstalcijfers zijn hier torenhoog en iedereen leert hier op zijn eigen manier mee omgaan. Aangenaam is anders, maar na een paar dagen went het wel en valt het al veel minder op.

Na die paar dagen en enkele lange wandelingen door de stad leren we voorbij de lelijke façade te kijken en ontdekken we tekenen van wat vroeger een grandioze stad moet zijn geweest. Phnom Penh kreeg niet voor niks ooit de bijnaam “Het Parijs van het Oosten”. Net als in Battambang zijn hier nog veel pareltjes te bespeuren, maar je moet ze weten te vinden!

Voor liefhebbers van geschiedenis is Phnom Penh een interessante bestemming. Het genocidemuseum Tuol Sleng is een héél goede plek om bij te leren over het terreurbewind van de Rode Khmer tussen 1975 en 1979. Elke middag vertelt er een overlever van de beruchte gevangenis (er zijn er slechts zeven!) zijn verhaal, onnodig om te zeggen dat dit een aangrijpend moment is. Aanvullend daarbij kan je ook een bezoek aan de Killing Fields maken. Zo goed als alle slachtoffers van de gevangenis kwamen hier aan hun einde. Het is typisch zo’n plek die je niet kan missen bij een bezoek aan Phnom Penh, maar eerlijk gezegd valt er niet veel te zien. Wel is het een mooi aangelegd park en een perfecte plaats om even stil te staan bij de miljoenen slachtoffers die de Rode Khmer in Cambodja hebben gemaakt.

Aanraders

Battambang

• Een kookcursus volgen. Je leert meestal fish amok en beef loklak maken, twee lekkere Cambodjaanse gerechten. Bovendien zijn de cursussen hier veel goedkoper dan in Phnom Penh.

• De “architecture tour” van Khmer Architecture Tours downloaden en de route volgen om bij te leren over het cultureel erfgoed dat er te vinden is of verdwenen is.

Phnom Penh

• Het Tuol Sleng (S21) genocidemuseum

• Ook hier is de “architecture tour” van Khmer Architecture Tours een leuke wandeling.

• De Central Market is een prachtig gebouw. Je bezoekt het trouwens tijdens bovenstaande wandeling.

Opvallend

Battambang

• Mensen steken hun hand uit hun autoraam in plaats van of als toevoeging op het gebruik van de richtingsaanwijzers.

• Minder dollargebruik dan in Siem Reap.

• Ook hier ben je aangewezen op het gebruik van een tuk-tuk als je geen goede gps hebt en vooraf locaties hebt opgezocht. Nergens staan bordjes of wegwijzers naar interessante plekken om te bezoeken.

• Memorials ter herdenking van het regime van Pol Pot zijn dikwijls gebouwd door andere landen dan Cambodja (Canada, de VS, Nieuw-Zeeland, Frankrijk, etc.) en worden nu triestig genoeg totaal niet onderhouden.

• Heel veel mooie tempels in de omgeving.

Phnom Penh

• Veel gebouwen zijn geschilderd in een pastelgele tint.

• We zien veel mensen rondlopen in “kleren” die we niet beter kunnen beschrijven dan een winterpyjama.